|
Willy Theodor Kup, werd geboren op 16
juni 1900 te Elten (hoogstwaarschijnlijk). Hij overleed in Doetinchem
op 23 juni 1951. Of hij de Duitse of Nederlandse nationaliteit had,
staat niet vast. Naoorlogs maakte Elten enige tijd deel uit van
Nederland. In de grensstreek bij de Liemers komt de naam Kup zowel in Duitsland
als in Nederland voor.
Luchtfoto van Elten, 1957.
Zijn vader Friedrich Carl (Fritz) Kup
was vooroorlogs de uitbater van Gasthaus café Zum Stern,
Eltener Markt 1 (hoek Bergstrasse) en Willy werkte in de zaak van
zijn vader. Mogelijk was Fritz Nederlander, echter ook daarover
bestaat geen zekerheid. Zijn grootvader was waarschijnlijk Franz/
Frans/ Franciscus Kup (geb. 24-2-1834 Millingen), getrouwd met Anna
Maria Christina Hutter. In de Liemers, met name in Doetinchem en
Doesburg woonden waarschijnlijk een aantal familieleden, althans de
naam Kup komt in die plaatsen enige malen voor.
Willy Kup sprak de Nederlandse taal
voldoende om als vertaler op te treden voor de Leiter Meldekopf Süd in Emmerich van AST Münster.
Hij verklaarde zelf vanaf september 1939 werkzaam te
zijn geweest voor AST Münster [waarschijnlijk was hij dat al wel eerder] en van 10 mei tot 10 juli 1940 als
Dolmetscher/ Schütze deel te hebben genomen aan de
Westfeldzug.
Kup verklaarde over de Leiter Meldekopf Süd dat hij hem Oberleutnant Doktor Bergmann noemde, hem
alleen in burger zou hebben gezien en dat hij in het Gasthaus café
Zum Stern in Elten zijn "gasten" ontving.
Kup verklaarde eveneens o.a. de
Nederlandse agenten Bouwman en van Overmeir met deze man te hebben
zien overleggen, waarbij Bouwman uitvoerig informatie verstrekte over de
diverse versperringen in de Liemers.
Van Overmeir en de familie Kup kenden elkaar al geruime
tijd; ruim 10 jaar.
Deze Van Overmeir kwam naar zijn eigen zeggen voor
zijn werk als verzekeringsinspecteur veel in Elten waar hij dan de
maaltijd plachtte te gebruiken in Zum Stern.
Willy stelde hem in
december 1939 of januari 1940 voor aan Gerritse, een alias van de in
Elten wonende gepensioneerde Nederlandse bootsman Jacob Verbruggen,
die een agentennetwerk had in Vlissingen. Kluiters achtte het plausibel
dat Willy hem had aangeworven als rekruteur.
Kup had de indruk dat de door hem genoemde Bergmann die
informatie uit Vlissingen meer gebruikte voor zijn eigen bedrijf dan
ten behoeve van de Abwehrstelle. Vanuit het café werden
gegevens verzameld en doorgezonden naar Düsseldorf. Frau Hanne
Willeke Derksen (garagehoudster te Elten) heeft onder andere enige malen
papieren gereden naar Düsseldorf.
 Op 11 mei 1940 was Kup in Arnhem
teneinde agent Bouwman uit de gevangenis op te halen en hem thuis met een bos bloemen
in Babberich af te leveren. Hij regelde tevens dat het huis van
Bouwman enige tijd werd bewaakt.
Na de Westfeldzug ging Kup werken voor
Giskes, Leiter Gruppe IIF, AST Niederlande. Hij speelde een niet
onaanzienlijke rol bij de activiteiten van Giskes, mede in het kader van het Englandspiel. Daar leerde hij
waarschijnlijk Magdalena Gertrud Janssen kennen waarmee hij later zou
trouwen, zij werkte eveneens voor Gruppe IIF, AST Niederlande.
Op 11 juli 1946 werd Kup overgedragen
aan het Departement van Justitie teneinde als krijgsgevangene te
worden afgevoerd. Hij getuigde naoorlogs tegenover de BNV in
verschillende zaken. In 1950 woonden Kup en zijn echtgenote nog
steeds in Elten.
Of en in hoeverre Kup een rol heeft
gespeeld bij de Brandenburger of bij andere Kampfgruppen van Abwehr II
staat niet vast maar dat lijkt, gelet op het bovenstaande, wel zeer
voor de hand liggend.
NA CABR, 103531 (PRA Den Haag, dossier 9213/VII/46)
Het Gasthaus werd later eigendom
van Derksen. In 2003 kocht de eigenaar van het belendende Hotel
Wanders, dat daar al eeuwen aan de Markt is gevestigd, het pand.
Verklaring weduwe Van Overmeir in dossier CABR 103531
NA CABR, 111941. PV dd 15-3-1940, verhoor Van Overmeir.
DE ABWEHR IN NEDERLAND (1936-1945),
Onvoltooid manuscript Frans Kluiters, 2006, Bewerking Etienne
Verhoeyen, 2016, Abw 05, pag. 1
Vooroorlogse spionage in en vanuit Nederland II
|
