Home Verhaal Fotoboek Discussiegroep
Abwehrstellen 1939

Kriegsorganisation Niederlande (KON) 1939/1940

KON

Referat

H

M

L

G

W

P

i


 

Johan de Witllaan 4-6 Den Haag.


Adres: Johan de Witllaan 4-6 in Den Haag
Leiter: Major a.D. Walter Schultze - Bernett


Gruppen:

Gruppe/Stelle I, spionage, Leiter:
In 1938 besloot de Abwehr tot de oprichting van Kriegsorganisationen (KO) in neutrale landen. Deze KO's werden ondergebracht bij de Duise ambassade van het land en de officieren verbonden aan de Kriegsorganisation, kortweg KO, konden onder diplomatieke dekking vrij bewegen. De Duitse ambassadeur in Nederland Julius Graf von Zech-Burkersroda kreeg onder zijn vleugels de Kriegsorganisationen Niederlande (KON). Evenals Militärattaché Oberstleutnant Friedrich-Carl Rabe von Pappenheim en zijn plaatsvervanger Oberstleutnant Wilhelm Otzen maakte hij geen enkel bezwaar tegen de spionage activiteiten.

Tot de opdrachten van de KON behoorde o.a. het begeleiden van studiereizen van Duitse officieren in Nederland en het verdelen van Duitse propaganda onder Nederlandse correspondenten, het beheren van safe houses om agenten en Abwehr- medewerkers uit Duitsland in onder te brengen, het onderbrengen van agenten bij dekmantel bedrijven, het openen van bankrekeningen met een veilige dekmantel, etc. Verder behartigde de KON de belangen van gearresteerde agenten; daartoe beschikte zij o.a. over een Nederlandse advocaat.
De KON trad ook op als Umleitestelle (brievenbus) voor berichten van Duitse agenten in Belgie en Frankrijk die na het uitbreken van de tweede wereldoorlog uit voorzichtigheid hun berichten niet meer rechtstreeks naar Duitsland stuurden. Veelvuldig gebruikte men de diplomatieke koerier om diverse berichten over de grens te krijgen, veelal berichten die onder de noemer spionage vallen. De KON had ook een rechtstreekse radioverbinding met Berlijn.
KON leverde diensten aan o.a. Abwehrstelle Hamburg en Abwehrstelle Munster . Daarnaast rapporteerde zij rechtstreeks aan Berlijn. Na de inval in mei 1940 ging de KON over in de AST Den Haag.

Gruppe I/Heer, Leiter: SS-Obersturmbannfuhrer Otto Butting
Butting was attache, tevens hoofd van de Reichsdeutsche Gemeinschaft. Op 11 april 1940 werd hij ontmaskerd. Een grote envelope werd gevonden bij Den Haag met daarin getekende brieven van Butting alsmede tientalle spionage-berichten over bunkers, vliegvelden, versperringen, troepenverplaatsingen, e.d.

Gruppe I/Marine, Leiter: Korvettenkapitan Friedrich Carl Heinrich Strauch
Taak: Het verkrijgen van actuele inlichtingen over de buitenlandse marine waaronder de Nederlandse en haar verdedigings- en aanvalskracht, inclusief de dislocatie, vlootbewegingen en andere bewegingen van vaartuigen op zee en de binnenlandse wateren. Een kleine staf van enkele officieren beheerden een netwerk van agenten die in het land de informatie verzamelden en doorgaven aan tussenpersonen, via bijeenkomsten, via postduiven, via postbussen, etc.
Bereik: Gruppe I/H AST VI richtte zich (via KON) onder andere op Nederland. Naar zijn aard was AST Hamburg in Nederland en dan met name in Rotterdam en Amsterdam van oudsher zeer actief. Beide afdelingen opereerden onafhankelijk van elkaar. Er kon dus een overlap zijn. Coordinatie geschiedde vanuit Berlijn.

Gruppe I/Luft, Leiter: Oberst Hauswaldt
Taak: Het verkrijgen van actuele inlichtingen over de buitenlandse luchtmacht waaronder de Nederlandse en haar verdedigings- en aanvalskracht, inclusief de dislocatie en informatie over luchthavens, vliegbewegingen, bewapening, etc. Tevens was een rol weggelegd voor de productie van vliegtuigen in Nederland. Een kleine staf van enkele officieren beheerden een netwerk van agenten die in het land de informatie verzamelden en doorgaven aan tussenpersonen, via bijeenkomsten, via postduiven, via postbussen, etc.
Bereik: Gruppe I/L AST VI richtte zich (via KON) onder andere op Nederland waarbij de Leiter direct onder verantwoordelijkheid stond van Abt. I/L in Berlijn.

Gruppe I/G/Technische Abwehrmittel, Leiter:
Taak: Technische ondersteuning voor de gehele AST. Zij zorgden bijvoorbeeld voor het beheer, onderhoud en ontwikkeling van het radionetwerk, ondersteuning voor geheimschrift, fotografie, microfilmtechniek, etc. Maar ook echte of valse identiteitspapieren.

Gruppe I/Wirtschaft, Leiter: Alfred Flesche (waarschijnlijk)
Taak: Economische spionage in de ruimste zin van het woord.

Gruppe I/Presseauswertung, Leiter: Kapitan zur see Traugott Andreas Richard Protze
Protze vestigde zich in Nederland op 15 september 1938 aan de Bloemcamplaan 36 te Wassenaar op uitdrukkelijk verzoek van Canaris. Hij werkte bij het Deutsche Verkehrsburo in de Amsterdamse Kalverstraat; dat was het ofliciele reisbureau van de Duitse Spoorwegen.

Gruppe I/i (Funknetz),
Voor zover bekend was er bij de KON geen funknetz.

Personeel:

H.K. Schneider, secretaresse van Protze.


Agenten:

Willi Paul Walter Janke, aug 1939 in Den Haag, verbonden aan Gruppe I/P.
Paul May, Heulstraat Den Haag, Hans Dreves (alias Victor Bonne), contactpersoon voor P.C. Bakker te Schiebroek, gearresteerd in december 1939, hoogstwaarschijnlijk verbonden aan Gruppe I/P.



(Deze pagina is nog in bewerking. Derhalve zullen, voor zover noodzakelijk, nog aanvullingen en/of correcties volgen.)

Bronnen:
The National Archives, Kew, Richmond, Surrey, TW9 4DU, KV 2/1740
The National Archives, Kew, Richmond, Surrey, TW9 4DU, KV 2/267
http://www.politiestudies.be/userfiles/file/CPS-coproducties, inlichtingen en veiligheidsdiensten - geschiedenis en vooruitblik Etienne Verhoeyen .pdf


Gebruiksvoorwaarden Colofoon Copyright 2014-2018 J.F.D. Bruinsma, bijgewerkt op 11 augustus 2018